Νομοθετικό πλαίσιο:
Τα Δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, εγκαθιδρύθηκαν και απόκτησαν αρμοδιότητα και δικαιοδοσία βάση του Ν. 14/1960[1], ως έχει τροποποιηθεί έως και σήμερα. Η οποιαδήποτε σύσταση οποιουδήποτε έκτακτου ή/και λαϊκού δικαστηρίου, απαγορεύεται ρητά από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας[2]. Οι εξουσίες των Δικαστηρίων στην αναστολή ποινών φυλάκισης, πηγάζουν από τους Ν. 95/1972[3], ως έχει τροποποιηθεί έως και σήμερα εφεξής θα αναφέρεται ως (ο «Νόμος»).
Ποινές
Τα Δικαστήρια έχουν την εξουσία ή/και την αρμοδιότητα να επιβάλουν τις ακόλουθες ποινές με βάση το ΚΕΦ.154[4], ως έχει τροποποιηθεί:
- φυλάκιση διά βίου
- φυλάκιση
- χρηματική ποινή
- καταβολή αποζημίωσης
- παροχή εγγύησης για την τήρηση της τάξης και καλή διαγωγή ή για προσέλευση για ακρόαση δικαστικής απόφασης
- επιτήρηση
- οποιαδήποτε άλλη ποινή ή μεταχείριση επιβάλλεται δυνάμει άλλου νόμου.
Προϋποθέσεις για έκδοση διατάγματος αναστολής ποινής φυλάκισης
Ο νομοθέτης μέσα από την σύνταξη του ίδιου του Νόμου, έθεσε όχι μόνο τις ασφαλιστικές δικλείδες αλλά και εν τη σοφία του προβλεπόμενες προϋποθέσεις, έτσι ώστε να μην γίνεται κατάχρηση της εξουσίας των Δικαστηρίων ως προς την αναστολή της ποινής, αλλά και να μην καταχράται από την κοινωνία.
- Η επιβληθείσα ποινή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη[5].
- Το σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης και τα προσωπικά περιστατικά του κατηγορούμενου, πρέπει να δικαιολογούν την αναστολή της ποινής[6]. (βλ. ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. HALIL, Αριθμός υπόθεσης: 19537/2019, 28/1/2020)
- Το Δικαστήριο εξηγεί σε απλή γλώσσα στον κατηγορούμενο τους όρους αναστολής της ποινής και τις συνέπειες μη συμμόρφωσης με το διάταγμα αναστολής της ποινής φυλάκισης[7].
Ν.Β Σε περίπτωση όπου πρόσωπο, διαπράξει αδίκημα το οποίο προνοεί ποινή φυλάκισης (κατά την περίοδο ισχύεις του διατάγματος αναστολής) και του έχει ανασταλεί προηγούμενος η ποινή μέσω διατάγματος αναστολής από το Δικαστήριο, τότε το Δικαστήριο δύναται να ενεργοποιήσει και την προηγούμενη επιβληθείσα ποινή[8]. (βλ. ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Υπόθεση με αρ.: 11251/2021, 12/1/2022, ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. BRUMAR, Υπόθεση με αρ.: 7542/2021., 27/4/2021, ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. ΜΗΝΑ κ.α., Υπόθεση με αρ.: 15565/2020., 23/2/2021)
Διατάγματα επιτηρήσεως
Σε περίπτωση όπου το Δικαστήριο επιβάλει ποινή φυλάκισης που υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες, τότε δύναται να αναστείλει την ποινή φυλάκισης και να εκδώσει Διάταγμα επιτηρήσεως, όπου θα θέτει τον καταδικασθέντα υπό την επιτήρηση επιτηρούντος λειτουργού για περίοδο που θα αναγράφεται στο διάταγμα[9]. (βλ. ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. ASPANIDIS κ.α., Αριθμός υπόθεσης: 661/2020, 26/5/2020)[10]
Εξουσίες που δίδονται στην Εκτελεστική Εξουσία
Το Άρθρο 53 του Νόμου αναφέρει ότι:
«1. Ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας έχουσι το δικαίωμα απονομής χάριτος εις άτομα καταδικασθέντα εις θάνατον και ανήκοντα εις την κοινότητα εκατέρου αυτών.»
Ν.Β Το παρόν Άρθρο θα μπορούσε να θεωρηθεί και αναχρονιστικό, διότι με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και με την υπογραφή του Έκτου πρωτοκόλλου[11] και του Δέκατου Τρίτου[12], η θανατική ποινή έχει καταργηθεί για οπουδήποτε αδίκημα.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η θανατική ποινή για φόνο καταργήθηκε στην Κύπρο στις 15 Δεκεμβρίου 1983[13], ενώ καταργήθηκε για όλα τα εγκλήματα, στις 19 Απριλίου 2002. Η θανατική ποινή αντικαταστάθηκε με ισόβια κάθειρξη. Η Κύπρος έχει υπογράψει και το δεύτερο προαιρετικό πρωτόκολλο του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο προβλέπει την πλήρη κατάργηση της θανατικής ποινής. Η Κύπρος είχε αρχικά κάνει κράτηση[14] για το δεύτερο πρωτόκολλο, που επέτρεπε την εκτέλεση για σοβαρά εγκλήματα σε περίοδο πολέμου, αλλά στη συνέχεια κατήργησε αυτή τη κράτηση.
Το ίδιο Άρθρο του Νόμου δίδει την εξουσία στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Αντιπρόεδρο να μειώνουν, αναστέλλουν ή μετατρέπουν οποιανδήποτε ποινή επιβληθεί από οποιοδήποτε Δικαστήριο, κατόπιν της σύμφωνου γνώμης του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί νομική συμβουλή, αλλά είναι ενδεικτικό και δεσμεύεται ως προς την ορθότητά του κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του. Τυχόν τροποποιήσεις ή/και αλλαγές πιθανό να επηρεάσουν. Για οποιεσδήποτε πληροφορίες, επικοινωνήστε με το γραφείο μας στο info@landaslaw.com
[1] Ο περί Δικαστηρίωv Νόμoς τoυ 1960
[2] Άρθρο 30 (1) του Συντάγματος
[3] Ο περί της Υφ’ Όρων Αναστολής της Εκτελέσεως Ποινής Φυλακίσεως εις Ωρισμένας Περιπτώσεις Νόμος του 1972
[4] Άρθρο 26 του περί Ποινικού Κώδικα Νόμος (ΚΕΦ.154)
[5] Άρθρο 3 (1) του Νόμου
[6] Άρθρο 3 (2) του Νόμου
[7] Άρθρο 3 (4) του Νόμου
[8] Άρθρο 4 του Νόμου
[9] Άρθρο 5(1) του Νόμου
[10] Βλ. επίσης ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ν. ΚΚΟΜΟΡ, Αριθμός υπόθεσης: 10406/2019, 18/12/2020
[11] Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, η οποία υπογράφηκε στη Ρώμη στις 4 Νοεμβρίου 1950
[12] Στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, σχετικά με την Κατάργηση της θανατικής Ποινής σε όλες τις Περιστάσεις
[13] Καταργήθηκε στην πράξη από το 1962
[14] Ενδεικτικά η επιφύλαξη: «Η Κυπριακή Δημοκρατία, σύμφωνα με το Αρθρο 2.1 του Δευτέρου Πρωτοκόλλου του Διεθνούς Συμφώνου για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, δηλώνει ότι επιφυλάσσει το δικαίωμα να προβλέπει στην εσωτερική νομοθεσία της την εφαρμογή της θανατικής ποινής σε ενόχους πολύ σοβαρών εγκλημάτων στρατιωτικού χαρακτήρα που διαπράττονται σε καιρό πολέμου.»
