Εισαγωγή:

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, το 2010 επισκέφθηκαν την Κύπρο 2,91 εκατομμύρια τουρίστες[1], ενώ το 2019 ο αριθμός ανήλθε στα 4,12 εκατομμύρια[2]. Οι αεροπορικές μεταφορές είναι ο κύριος τρόπος μεταφοράς από και προς την Κύπρο, μεταφέροντας σχεδόν το σύνολο της επιβατικής κίνησης. Ως εκ τούτου η Κύπρος καθίσταται ως ένας σημαντικός παίκτης στην χάραξη αεροπορικής πολιτικής. Δεκάδες είναι οι εμπορικές εταιρίες αερομεταφορών, οι οποίες προσγειώνονται στα αεροδρόμια της Κύπρου και αφετέρου τίθενται σε ευθύνες και/ή υποχρεώσεις με βάση το Κυπριακό ή/και Ευρωπαϊκό ή/και Διεθνές Αεροπορικό Δίκαιο.

Το παρόν άρθρο σκοπό έχει να ερευνήσει και να παραθέσει στον αναγνώστη συνοπτικά, τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που φέρουν οι αερομεταφορείς προς τους επιβάτες, αλλά και τα δικαιώματα ή/και αποζημιώσεις που μπορούν να απολαμβάνουν οι επιβάτες.

Νομοθετικό πλαίσιο

Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει την αστική ευθύνη και τις υποχρεώσεις των εμπορικών αερομεταφορέων, είναι ο  περί Πολιτικής Αεροπορίας Νόμος του 2002, εφεξής θα αναφέρεται ως (ο «Νόμος») και η Διεθνής σύμβαση του Μόντρεαλ 1999[3].

Αναγκαστική προσγείωση[4]

Ο κυβερνήτης του αεροπλάνου στην αποκλειστική του κρίση δύναται να προχωρήσει με αναγκαστική προσγείωση, μόνο υπό τις πιο κάτω περιπτώσεις[5]:

1. ασφάλειας του αεροσκάφους εξαιτίας ιδίως –
2. βλάβης κινητήρα ή άλλου συστατικού του πτητικού μηχανισμού,
3. άλλης επικίνδυνης ζημιάς του αεροσκάφους,
4. ανεπάρκειας καύσιμων ή λιπαντικών,
5. επικίνδυνων καιρικών συνθηκών,
6. επικίνδυνης συμπεριφοράς προσώπου εντός του αεροσκάφους,
7. απώλειας εκ μέρους μέλους του ιπτάμενου τεχνικού προσωπικού της δυνατότητας εκτελέσεως των καθηκόντων του,
8. αποτροπής κίνδυνου ζωής ή κινδύνου υγείας προσώπου εντός του αεροσκάφους,
9. παροχής άμεσης βοήθειας σε πρόσωπο επί του εδάφους, ευρισκόμενο σε κίνδυνο ζωής ή υγείας.

Ν.Β Όποιος υποστεί ζημιά ή βλάβη, την οποία προκάλεσε αναγκαστική προσγείωση ή επαναπογείωση ή απομάκρυνση αεροσκάφους, μπορεί να αξιώσει αποζημίωση[6].

Κανονισμός Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αρ. 261/2004

Ο κανονισμός (ΕΕ) αρ. 261/2004[7], ο οποίος εισάγεται αυτομάτως στην εθνική νομοθεσία όπως ορίζεται από το σύνταγμα (κοινοτικός νόμος υπέρτατος του εθνικού[8]), θέσπισε κοινούς κανόνες αποζημίωσης σε επιβάτες αεροπορικών μεταφορών.

Πιο συγκεκριμένα: –

Σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης (εθελοντές):

Όταν αερομεταφορέας εκτιμά εύλογα, ότι θα προβεί σε άρνηση επιβίβασης, τότε ψάχνει για επιβάτες οι οποίοι είναι πρόθυμοι να παραιτηθούν από το δικαίωμά τούτο[9]. Οι επιβάτες αυτοί ονομάζονται «εθελοντές» και τους δίδεται αντάλλαγμα κάποιο όφελος υπό όρους που θα συμφωνηθούν μεταξύ ενδιαφερόμενου επιβάτη και αερομεταφορέα. Περαιτέρω έχει την δυνατότητα να επιλέξει ένα από τα πιο κάτω[10]:

	την εντός επτά (7) ημερών επιστροφή (του πλήρους αντιτίμου του εισιτηρίου του, στην τιμή που το αγόρασε, για το μέρος ή τα μέρη του ταξιδιού που δεν πραγματοποιήθηκαν και για το μέρος ή τα μέρη του ταξιδιού που ήδη πραγματοποιήθηκαν, εφόσον η πτήση δεν εξυπηρετεί πλέον κανένα σκοπό σε σχέση με το αρχικό ταξιδιωτικό του σχέδιο)
	το 50 % της τιμής του εισιτηρίου (πτήσης εντός ΕΕ)
	το 75% της τιμής του εισιτηρίου (πτήσης εκτός ΕΕ)

(Πίνακας 1.1)

Σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης παρά την θέλησή τους:

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ[11]
πτήσεις έως και 1500 χιλιομέτρων	€250,00
ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1 500 χιλιομέτρων και όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1500 και 3500 χιλιομέτρων·	€400,00
Υπόλοιπες πτήσεις	€600,00

(Πίνακας  1.2)

Σε περίπτωση ματαίωσης:

Οι επιβάτες δικαιούνται:

• Αποζημιώσεις/βοήθεια βάση πίνακα 1.1

Και:-

ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΒΑΤΕΣ[12]
1.	γεύματα και αναψυκτικά ανάλογα του χρόνου αναμονής τους
2.	διανυκτέρευση σε ξενοδοχείο όταν αποβαίνει αναγκαία η παρα- μονή τους : — επί μία ή περισσότερες νύκτες, ή — επί διάστημα επιπλέον εκείνου που σχεδίαζε ο επιβάτης·
3.	μεταφορά μεταξύ αερολιμένα και καταλύματος (ξενοδοχείου ή άλλου).

(Πίνακας 1.3)

• Αποζημιώσεις βάση του πίνακα 1.2 (εκτός και αν):
• έχουν πληροφορηθεί τη ματαίωση δύο (2)  εβδομάδες τουλάχιστον πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης, ή
• έχουν πληροφορηθεί τη ματαίωση μία έως δύο (2) εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και τους προσφέρεται μεταφορά με εναλλακτική πτήση, που τους επιτρέπει να φύγουν όχι περισσότερο από δύο (2) ώρες νωρίτερα από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό λιγότερο από τέσσερις ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα άφιξης, ή
• έχουν πληροφορηθεί τη ματαίωση λιγότερο από επτά (7) ημέρες πριν από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και τους προσφέρεται μεταφορά με άλλη πτήση, που τους επιτρέπει  να φύγουν όχι περισσότερο από μία (1) ώρα νωρίτερα από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης και να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό λιγότερο από δύο ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα άφιξης.

Σε περίπτωση καθυστέρησης:

Όταν ο αερομεταφορέας εκτιμά εύλογα, ότι μια πτήση θα έχει καθυστέρηση σε σχέση με την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησής της[13]:-

Οι επιβάτες δικαιούνται την βοήθεια που αναγράφεται στον πίνακα 1.3.

Ν.Β Για να θεωρείται η καθυστέρηση εύλογη πρέπει:

1. δύο ώρες ή περισσότερο προκειμένου για όλες τις πτήσεις έως 1 500 χιλιομέτρων
2. τρεις ώρες ή περισσότερο προκειμένου για όλες τις ενδοκοινοτικές πτήσεις άνω των 1 500 χιλιομέτρων και για όλες τις άλλες πτήσεις μεταξύ 1 500 και 3 500 χιλιομέτρων, ή
3. τέσσερις ώρες ή περισσότερο προκειμένου για τις υπόλοιπες πτήσεις

Σε περίπτωση καταστροφής, απώλειας, ζημιάς ή καθυστερήσεως αποσκευών:

Σύμφωνα με την Σύμβαση του Μόντρεαλ[14], ο αερομεταφορέας ευθύνεται για τη ζημιά που προκαλείται σε περίπτωση καταστροφής, απώλειας, ή βλάβης του φορτίου, υπό τον όρο μόνον ότι, το συμβάν που προκάλεσε τη ζημιά σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της αεροπορικής μεταφοράς[15].

Από την άλλη, ο αερομεταφορέας δεν ευθύνεται εάν και στο βαθμό που αποδείξει ότι, η καταστροφή, η απώλεια ή η βλάβη του φορτίου προκλήθηκε από έναν ή περισσότερους από τους κάτωθι λόγους[16]:

α) ενδογενές ελάττωμα, ποιότητα ή ατέλεια του φορτίου,

β) ελαττωματική συσκευασία του φορτίου από άλλο πρόσωπο εκτός από τον μεταφορέα ή τους υπαλλήλους ή τους πράκτορές του,

γ) εχθροπραξία ή ένοπλη σύρραξη,

δ) πράξη δημόσιας αρχής πραγματοποιούμενη σε σύνδεση με την είσοδο, την έξοδο ή τη διαμετακόμιση του φορτίου.

Ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών

Ο κανονισμός (ΕΕ) αρ. 861/2007[17], θέσπισε την Ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών, για απαιτήσεις μικρότερες των €2000,00[18] και κατάργησε επίσης τις ενδιάμεσες διαδικασίες που απαιτούνται για την αναγνώριση και εκτέλεση σε κράτος μέλος μιας απόφασης , που έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος με την ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών[19]. Η διαδικασία είναι απλή, αφού χρειάζεται η συμπλήρωση ενός τυποποιημένου εντύπου για την απαίτηση[20].

Με άλλα λόγια ο σκοπός της Ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών, είναι η ταχεία εκδίκαση των διαφορών και η αποφόρτιση πολύτιμου δικαστηριακού χρόνου των εθνικών δικαστηρίων.

Disclaimer: Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί ή/και δεν μπορεί να αποτελέσει νομική συμβουλή και δεσμεύεται για την ορθότητά του, με την ημερομηνία έκδοσής του. Δεν αναλύονται εξαντλητικά όλα τα νομικά σημεία, και ως εκ τούτου για περισσότερες πληροφορίες ή/και νομική συμβουλή επικοινωνήστε στο info@landaslaw.com

---

[1] https://www.worlddata.info/asia/cyprus/tourism.php .

[2] Ibid.

[3] σημαίνει την διεθνή σύμβαση για την ενοποίηση ορισμένων κανόνων στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές, που υπογράφηκε στο Μόντρεαλ στις 28 Αυγούστου 1999 και κυρώθηκε με τον περί της Διεθνούς Σύμβασης για την Ενοποίηση Ορισμένων Κανόνων στις Διεθνείς Αεροπορικές Μεταφορές (Κυρωτικό) Νόμο του 2002.

[4] Άρθρο 101 του Νόμου.

[5] Ν. 213(I)/2002.

[6] Άρθρο 104 του Νόμου.

[7]ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 261/2004 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 11ης Φεβρουαρίου 2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 295/91.

[8] Άρθρο 1^Α του Συντάγματος της Κυπριακής δημοκρατίας.

[9] Άρθρο 4 του Κανονισμού 261/2004.

[10] Άρθρο 8 του Κανονισμού 261/2004.

[11] Άρθρο 7 του Κανονισμού 261/2004.

[12] Άρθρο 9 του Κανονισμού 261/2004.

[13] Άρθρο 6 του Κανονισμού 261/2004.

[14] Σύμβαση του Μόντρεαλ για την ευθύνη των αερομεταφορέων 1999.

[15] Άρθρο 18(1) της Σύμβασης του Μόντρεαλ 1999.

[16] Άρθρο 18(2) της Σύμβασης του Μόντρεαλ 1999.

[17] ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 861/2007 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑÏΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 11ης Ιουλίου 2007 για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών.

[18] Άρθρο 2 του Κανονισμού 861/2007.

[19] Άρθρο 1 του Κανονισμού 861/2007.

[20] Άρθρο 4 του Κανονισμού 861/2007.